1900'lerde Anadolu'da Yabancı Seyyahlar

1912′nin başlarında Anadolu’yu gezen yabancı seyyah W. J. Childs’ın “Across Asia Minor On Foot” isimli kitabından

“Gezginin beraberinde götüreceği adamların en önemlisi iyi bir Kavas‘tır. Kavas bir çeşit daire müdürüdür ki fermanı taşıdığı gibi kervanın adam ve hayvanlarıyla, diğer bütün malzemelerin sağlanması ve hazırlanmasından sorumlu olan kişidir. Bu Kavas her halukarda Türk’tür…. İyi bir kavasa düştüğünden dolayı mutlu olan gezgin, rahat içinde yolculuğunu yapabilir. Yolda her zaman çadırını veya konak yerini iyice hazırlanmış, hayvanların arpasını ve yulafını verilmiş bulur. Her yerde güzel bir karşılama görür. Fakat kaptanın geçişini seyretmek için toplanan ve duran az sayıdaki meraklılara ve çocuklara kötü davranarak kendine önem veren kavgacı bir kavastan sakınmalıdır.
Bu “kaptan” terimini, Türklerin halk ve şehirli sınıfı Avrupalılar hakkında kullanır. Kavastan sonra aşçı gelir. Ancak pilav pişirtmek için sıradan ve genç bir Rum alınır; hatta tavuk yolmasını bilmesi bile şart değildir. Çünkü o yörede tavuğu bir süre kaynar suya batırmakla bir çırpıda tüylerini, derisini ve hatta bazen bir kısım etini bile koparmak mümkündür…
Gezi araçları tahtadan veya deriden iki çift yolculuk sandığı ile küçük bir çadır, birkaç seccade (bez örtü anlamında), katlanır bir yatak ve nihayet taşınabilir bir mutfaktan yani tencere ve metal tabaklarla iki su fıçısından oluşur. Bundan başka sandıklar, seyahat kitapları, pusula, dürbün ve yapılmak istenen ilmi araştırmalarda kullanılacak aletler gibi eşyadan ibarettir. Eski eserler ve tarihi anıtları inceleyenler bir fotoğraf makinesini yanlarından eksik etmemelidirler. Ancak yüklerinin daha hafif olmasını isteyenler, bir camera lusida denilen küçük fakat önemli bir yardımcı aleti bulundurmalıdırlar…. Yararlı malzeme türünden sülfatdikinin, laudanum, amonyak ve bir miktar müshil ve kazalara karşı makas, neşter, cehennem taşı ve sargı bezi gibi nesnelerden oluşan ufak bir eczaneyi de saymak gerekir. Bundan başka boynuz veya şişeleriyle birlikte bir kan alma aletini de bulundurmak faydalıdır. Sülük yapıştırmanın yerini tutacak olan bu ufacık alet gerektiğinde çok işe yarar. Asya’nın hemen hemen bütün durgun sularında sülük bulunur; fakat onu kullanmadan önce, birkaç gün boğazının iyice temizlenmesi gerekir. Eğer bu yapılmazsa, zehirli oldukları takdirde ısırdıkları yeri yara eder ve şişirirler.”

W. J. Childs, “Across Asia Minor On Foot”