Göçme'nin Mahnası Çok

Karatepeli Yörük Fıkralarından...

Doğmamış Çocuğun Ölüsüne Ağıt

Karatepeli yaylaya göçmüş. Şöyle soğuk suların gürül gürül aktığı bir doğal kaynağın yakınına çadırını kondurmuş       (Kaynağın hemen yakınına çadır kondurulmaz. Çünkü hem çadır sahibi rahatsız olur, hem de o kaynaktan faydalanmak isteyenlere engel olunmuş olunur. Bu bir göçerlik töresidir.) Kaynağın hemen yanında kocaman bir abide çınar ağacı varmış.

Günler böyle geçip giderken bir dar ikindi vakti, yani kuşların akşam yuvaya dönüş telâşıyla çığlık attığı zamanda, Karatepeli’nin kızı su getirmeye gitmiş. Annesi evde yemek yapmak için kızın gelmesini bekliyormuş ama kız bir türlü gelmiyormuş. Kadıncağız merak etmiş. Kaygılanmış. Pınara kadar gitmiş. Varmış ki ne görsün. Kızı, iki gözü iki çeşme ağlıyor. “Kızım ne oldu, niçin ağlıyorsun?” diye sorunca, kız başlamış anlatmaya: ‘Anaaa, ana… Sabattan [gelecekte, yarınlarda, ‘sabahtan’ kelimesinden bozulma] ben evlensem. Bir çocuğum olsa. Şu ağaca çıkacak kadar büyüse. Şo daldaki kuş yuvalarının içindeki yumurtaları, yavruları merak etse. Çıkıp bakmak istese. O dallara kadar çıksa. Sonra da düşüp ölse. Ben anasıyım. Nasıl ağlamayım hatın anam’ deyince anası:

‘Heyle [nasıl] de ağlamam hatın gızım. Ben ebesi olurum da ağla mam mı’ deyip başlamış ağlamaya. Ana, kız dövüne dövüne ağıt yakarak ağlıyorlarmış. Kız diyormuş ki:

Gızın bir gişiye varsa

Ondan bir çocuğu olsa

Şu ağaçtan düşüp ölse

Ebesisin ağlaman mı?

Anası kızından geri kalır mı? O da başlamış dörtlükleri düzmeye:

Gızım bir gocaya varsa

Ondan bir torunum olsa

Ağaçlardan düşüp ölse

Ebesiyim ağlamam mı?

deyip ağlaşırlarken, vaktin geçtiğini fark etmemişler. Vakit akşam olmuş. Adam çadıra gelip de kimseyi bulamayınca meraklanmış. Helkelerin çadırda olmadığını görünce, hanımıyla kızının suya gittiklerini anlamış. Kendisi de “bunlar nerede

kaldı. Bu kadar gecikmemeleri gerekirdi” diyerek, kaynağın yolunu tutmuş. Vara vara varmış ki ne görsün. Ana kız birbirlerine sarılmışlar, hüngür hüngür ağlaşıyorlar. Ağıtı biri alıp ötekine veriyor; öteki alıp ona veriyor. Yani biri

bırakıp öteki başlıyor. Adamcağız korkmuş. Dağ başı ıssız bir yerde namuslarına dokunan mı oldu diye ürpermiş.

‘Kız nooldu size? Böyle dövüne dövüne, başınızı bağrınızı yırtıp parçalayarak niye ağlıyonuz?’ diye sorunca, kadın başlamış anlatmaya:

‘Heriiif herif! Kurban olduğum herif! Aha şu vavrumuz böyüdü, kocaman kız oldu. Sabattan gişiye versek, bir çocuğu olsa. Torunumuz, aha bu çınara çıkacak kadar böse. Şu dallardaki guş yuvalarını merak etse. Çınarın tâ tingil depesine çıksa. Oradan ayağı kayıp düşse de ölse. Sen dedesisin ağlaman mı?’ deyip söylemeye başlamış:

Bizim torunumuz olsa

Punarın başına gelse

Şu çınardan düşüp ölse

Dedesisin ağlaman mı?

deyince: ‘Ben dedesi olurum da ağlamam mı?’ diyerek adam da başlamış ağlamaya. Dede de şu dörtlüğü söylemiş:

Bir oğlan torunum olsa

Gözenin başına gelse

Kuş yuvasından düşüp ölse

Dedesiyim ağlamam mı?

Üçü birden ağlaşarak çadıra varmışlar. Karatepeli çadıra varınca hanımına:

Torunum düşüp ölmesin

İçimize dert olmasın

Bu yurt bize yurt olmasın

Yık çadırı göçek gidek

demiş. Sabahın olmasını, etrafın aydınlanmasını bile beklemeden, çadırı yıkıp o yurttan kaçmışlar”

Karatepeli Hikâyeleri ve Fıkraları, Bekir Keçebaş