Dil-Din-Alfabe Düğümü
Türkçenin yazılı örnekleri şamanizmde Göktürk yazısı, Hıristiyan dininde Nesturi yazısı, Buda dininde Soğd, Uygur ve Pali yazısıyla, Mani dininde Mani ve Uygur yazısıyla, İslam dinine geçince de Arap yazısı ile yazılmıştır. Daha sonra da Latin alfebesine geçen Türkler bu kezinde hangi dine geçmişlerdi diye sorası geliyor insanın.
Türkler Bizans, Yahudi, Arap alfabesini de kullandı. Ama bir Türk Bizans dinini, İslam dinini yada Yahudiliği kabul ettiğinde yalnızca o dinin alfabesini kullanıyordu ve türkçeyi de, din değiştirmeyen dildaşlarının diline mümkün olduğunca az benzemesi amacıyla kötü kullanmaya başlıyordu. Latin alfabesine geçince de öyle oldu, fakat hangi dine intisab ettikleri dillendirilmedi.
Alfabe mi, kitap mı, sözlük mü, ansiklopedi mi, din mi, kılık kıyafet mi sorusuna, her nereye dağılmışlarsa Türk bodun hep bir ağızdan, “kalı”, “kalıça”, “khalıça” diyordu.
Alfabelerini, dinlerini, donlarını, hatta dillerini değiştirmeye yeltenen kağanlar kimileyin zorda kaldıklarında, kimileyinse inanarak kara budunun çok iyi bildiği bir sözü söyleyip duruyordu: “Benim halı döşeli yurtum neredeyse yurdum da orasıdır.” –Kağanlar barklarını halılarla döşediler.
Göçebe etnosla yoğrulan her komutan, iktidarının temelinin, ne kadar çekici görünürse görünsün bir şehre, bir dile, bir dine sahip olmakta değil, kendisine itaat eden birkaç bin savaşçıda olduğunu iyi bilir.
Dili en fiyakalı kullanan edipler her değiştirilen alfabeyle türkçeyi bozuyordu. Alfabeye asla ihtiyaç duymayan komutanlar, türkçe ananın en sadık koruyucusu kaldılar.
Nihayet, türkçe Orhun Taşları’ndan gayrı devlete ait bütün yazışmalarda, kayıt ve tescil işlemlerinde, fermanlarda, kanunname ve adaletnamelerde, fetvalarda, şer’îye sicillerininde, kadıda, yer yer de şiirlerde korundu. Çok çoksa, “Bunları Türk’e virelüm. Hem Müslüman olsunlar, hem türkçe öğrensinler. Sonra getirelüm, yeniçeri olsunlar” denilen kara budunda korundu. –Ordu ve devlet türkçenin evi oldu.
Nazım:
Latinler Turchia der, Rum Diyarı’nda
Türk diline kimsene bakmaz idi
Türklere hergiz gönül akmaz idi
Türk dahi bilmez idi bu dilleri
–Selam verdik, türkçe deyu almadılar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder